Şap hastalığına karşı sığır, koyun, keçi, domuz gibi evcil hayvanlarla vahşi ruminantlar hassastır.Hastalığın çok bulaşıcı olması nedeniyle geniş hayvan populasyonları etkilenir. Ekonomik kayıplar süt veriminde azalma, hayvanların gelişmesinde gerileme, gebe hayvanlarda yavru atma, buzağı, kuzu ve oğlaklarda ölümlerden ileri gelir. İlave olarak hayvan ve et, süt tozu, sakatat veya sperma, embryo gibi hayvansal ürünlerin ticaretinin engellenmesi nedeniyle kayıplarda meydana gelir.
Karkasta bulunan viruslar kesim sonrası laktik asit tarafından inaktive edilir. Kemik iligi ve sakatatta bulunan viruslar pH da herhangi bir değişiklik olmadığından enfeksiyon kaynağı olabilir.
Genellikle hastalık 10 Km içinde yayılır. Rüzgar ile virus partikülleri daha uzun mesafelere yayılabilir. Uzun mesafelere yayılma bazı özel şartlar altında meydana gelir. 1982 yılında deniz üzerinden Fransa'dan İngiltere'ye hastalığın bulaştığı ispat edilmiştir.
Sığırlarda çeşitli sekret ve ekstretlerde şap virusunun bulunma süreleri:
Sekret veya ekskret | Maksimum bulunma süresi(gün) |
Solunan hava | 5 |
Salya | 14 |
Burun akıntısı | 7 |
Osefago-faringeal sekret | > 530 |
Gözyaşı | > 3 |
Süt | 9 |
Prepusyal sekret | 6 |
Semen | 10 |
İdrar | 7 |
Dışkı | 15 |
Bulaşma ve Yayılma:
Sığırlar daha fazla kapasitede hava solumaları ve enfeksiyona yakalanmak için daha az virusa ihtiyaç göstermeleri nedeniyle koyun ve keçilerden daha yüksek hastalığa yakalanma riski taşırlar. Büyük sürüler bireysel hayvanlardan ve küçük sürülerden daha fazla hastalık riski taşırlar.
Genel olarak bulaşma üç şekilde olur.
1.Direk temas:
-En yaygın bulaşma şeklidir,
-Şap hastalığı mihraklarının yaklaşık % 95’inde görülür,
-Hasta hayvan hareketleri bulaşmada önemli rol oynar.
-Hasta ve sağlam hayvanların bir arada bulundurulması ile hastalık oluşur
2.Hava yolu ile bulaşma:
Hastalık hava yoluyla da bulaşır.
-Rüzgarın yönü,
-Rüzgarın hızı,
-Hava sıcaklığı,
-Havadaki nem oranı bulaşmada önemli faktörlerdir.
-Rüzgar ile hastalık etkeni daha uzun mesafelere de (60 km) yayılabilir.
3.İndirekt bulaşma:
-İnsan vasıtası ile bulaşma (celep, hayvan bakıcısı, hayvan sahibi, çiftçiler, misafirler vs.)
-Hastalığın doğal konakçısı olmayan hayvanlar vasıtası ile bulaşma (kedi, köpek, kuşlar, fareler, vs.),
-Hastalıklı malzemeler (yem, ot, su, vs.) ve nakil araçları ile bulaşma,
-Et ve et ürünleri ile bulaşma,
-Süt ve süt ürünleri ile bulaşma,
-Suni tohumlama ve embriyo transferi ile bulaşma.