Domuz gribi, domuzlara özgü influenza virusu tip A tarafından oluşturulan yüksek oranda bulaşıcı, bir solunum yolu hastalığıdır. Hastalıkta morbidite (hastalığın bulaşması) yüksek, mortalite (ölüm oranı) düşüktür. Virus domuzlar arasında, solunum, direkt/ indirekt kontak, ve taşıyıcı hayvanlar yoluyla bulaşmaktadır. Domuzlarda, hastalık yıl boyunca görülebilmekte, kış ve sonbahar aylarında görülme sıklığı artmaktadır. OIE ( Dünya hayvan sağlığı örgütü)’ye göre ihbarı mecburi bir hastalık değildir.

Domuz influenza virusu, genellikle H1N1 serotipinde olmaktadır fakat, domuz populasyonlarında farklı serotiplerin de ( örn. H1N2, H3N1, H3N2 ) görüldüğü bildirilmektedir. Domuzlar, avian influenza virusları ve insan influenza virusları ile de enfekte olabilmektedirler. Bazen, domuzlar birden fazla virus tipi ile enfekte olabilmekte, bu da  bu virusların  genetik materyal alışverişinde bulunmasına yol açabilmektedir. Bu durumun  sonucunda, farklı kaynaklardan influenza virus genleri içeren yeni bir serotip oluşabilmektedir. Amerikan CDC ( Centers for Disease Control) merkezi, Meksika’dan sonra A.B.D’de görülen hastalık vakalarının ikisinin, genetik açıdan domuz influenza virusu A (H1N1) virusu ile benzerlik taşıyan viral bir etken nedeniyle gerçekleştiğini, bu virusların daha önce A.B.D. veya başka bir ülkede insan veya domuz viruslarında görülmemiş bir gen parçaları kombinasyonuna sahip olduğunu bildirmiştir. 

OIE şu anda A.B.D, Meksika, Yeni Zelanda ve Avrupa ülkelerinde görülen bu virusa domuz gribi virusu denilmesinin doğru olmadığını, çünkü farklı influenza virusu serotiplerinin genetik materyallerinin birleşmesinden oluştuğunu ve bu virusun herhangi bir hayvandan izolasyonunun henüz gerçekleşmediğini bildirmiştir. Yine de bir çok kaynakta şu anki güncel salgından domuz gribi adıyla bahsedilmektedir; bu nedenle bu yazıda da etken bu isimle anılacaktır.

Daha önce bu viruslar ile insanların enfekte olduğu bildirilmiştir. Klinik semptomlar, mevsimsel grip hastalığı ile benzerlik göstermektedir. Hastalığın şiddeti, asemptomatik enfeksiyon ile, ölüm ile sonuçlanan şiddetli pneumonie arasında değişkenlik göstermektedir. Hafif ya da asemptomatik vakalar kolaylıkla gözden kaçabilmekte, bu nedenle insanlar arasında bu hastalığın yayılış hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır.

İnsanlar, hastalığı genellikle domuz gribi virusu ile enfekte domuzlardan almaktadır fakat, bazı vakalarda domuzlarla veya domuzların bulunduğu çevreyle kontak bildirilmemiştir. İnsandan insana bulaşma bazı vakalarda görülmüş ama genellikle, birbiri ile yakın ilişkide bulunan kişiler arasında veya kapalı alanlarda bulunan insan grupları arasında bildirilmiştir. 

Eğer domuz gribi virusu, etkin bir şekilde insandan insana bulaşmanın yolunu bulursa, bir influenza pandemisine  (küresel salgını) yol açabilir. Bu virusların genetik yapısı değişimlere açıktır. Bu tür bir virus ile oluşabilecek bir salgının insanlar üzerindeki etkisini kestirmek güçtür; bu, etkenin virülensine, insanların bağışıklık düzeyine, mevsimsel influenza virusu sırasında oluşan antikorlara ve başka bir çok konakçı faktörüne bağımlı olmaktadır.

Şu anda, insanlarda hastalık oluşturan domuz gribi virusuna karşı, bir aşı bulunmamaktadır. İnsanların mevsimsel grip hastalığına karşı geliştirilmiş aşıların her hangi bir koruma sağlayıp sağlamadığı bilinmemektedir. Büyük olasılıkla bu aşıların bir koruyuculuğu bulunmamaktadır. 

İki grup anti viral ilaç bulunmaktadır. 1. Adamantanler ( amantadin ve remantadine) ve 2. Influenza virusunun neuraminidase proteinini inhibe eden ajanlar (oseltamavir ve zanamivir)

Bazı influenza virusları anti-viral ajanlara karşı direnç geliştirmektedirler. Son günlerde görülen insan vakalarında etkenin oseltamavir ve zanamivir’e karşı duyarlı fakat amantadin ve remantadine’e karşı dirençli olduğu bildirilmiştir.

Anti viral ajanların kullanımının bu enfeksiyonun kontrolünde ne kadar etkin olduğu tartışmalıdır. Bu nedenle, tedavi programı, vakanın değerlendirilmesi sonucunda hekim tarafından belirlenmelidir.

Şu ana kadar insanlarda mevcut, güncel  domuz gribi vakaları ile  domuzlarda yakın geçmişte görülmüş veya şu anda varolan hastalık vakaları arasında bir bağlantı bulunamamıştır. Yine de, hasta domuzlarla ilişkiyi en aza indirmek ve hasta hayvanları ilgili kurumlara bildirmek gereklidir. 

Bir kişinin bu etkeni domuzlardan alabilmesi için enfekte domuzlarla kapalı ortamda uzun bir süre bir arada bulunması gerekmektedir. Hayvanların bakımı ile kesim ve kesim sonrası etin işlenmesi sırasında  hijyen prensiplerine uyulması özellikle önemlidir. Hasta veya hastalıktan ölmüş olan hayvanlar kesim ve işleme sürecinden uzak tutulmalıdır. Etin en az 70 derecede pişirilmesi virusların ölmesini sağlayacaktır. 

Geçmişte, domuz gribi insanlarda genellikle hafif seyreden bir enfeksiyona neden olmuştur. Fakat, şu anda Meksika’da hastalık daha şiddetli seyretmektedir. A.B.D’de konfirme edilen vakaların hiçbirisinde hastalık şiddetli seyretmemiş, hastalar hastaneye yatırılmadan tedavi edilebilmişlerdir. 

• Hasta görünen, ateşi olan veya öksüren insanlardan uzak durun.

• Ellerinizi su ve sabunla sık sık yıkayın.

• Sağlıklı bir yaşam sürün: İyi uyku, besleyici yiyecekler ve fiziksel olarak aktif olmak bağışıklık sisteminizi güçlü tutar.

• Bu kişiyi, evin ayrı bir bölümüne yatırın.

• Bu kişinin bakımını yaparken, ağız ve burnunuzu mümkünse ticari olarak da satılan bir medikal maske ile kapatın.

• Hasta kişiye her temastan sonra ellerinizi su ve sabula iyice yıkayın.

• Hastanın bulunduğu odayı iyice havalandırın.

• Çevreyi, ev temizlik malzemeleri yardımıyla mümkün olduğunca temiz tutun.

Eğer kendinizi hasta hissediyorsanız, yüksek ateş, öksürük ve boğaz ağrısından şikayetçi iseniz;

Evinizde kalın. İşyerinizden, okuldan ve kalabalık ortamlardan uzak durun.

Dinlenin ve bol bol sıvı gıda alın.

Hapşırırken veya öksürürken ağzınızı ve burnunuzu kağıt mendille kapatın ve daha sonra bu mendili atmayı unutmayın.

Ellerinizi su ve sabunla sık sık yıkayın. Özellikle hapşırdıktan ve öksürdükten sonra ellerinizi yıkamayı unutmayın.

Aile ve arkadaşlarınıza hastalık hakkında bilgi verin ve başka insanlarla ilişki kurulmasını gerektiren ev işlerini (alışveriş gibi) başkalarının yapmasını sağlayın.

Hastane veya doktorunuzu önce telefonla arayın ve durumunuzu anlatın. Neden domuz gribinden şüphelendiğinizi söyleyin.( Mesela hastalığın görüldüğü bir ülkeye gidip geri dönmüşseniz bu bilgiyi paylaşmalısınız). Size doktorunuz tarafından verilen tavsiyelere uyun.

Eğer hastaneyi önceden aramanız mümkün değilse, hastaneye varır varmaz durumunuzdan insanları haberdar edin.

Hastaneye seyahatiniz boyunca ağzınızı ve burnunuzu kapalı tutun.

World Health Organization (WHO)- Dünya sağlık örgütünün web sayfasından alınmıştır.

İlgili Linkler:

www.cdc.gov/swineflu/ ( Centers for Disease Control and Prevention-USA)

www.who.int ( World Health Organization)

www.oie.int  ( Office of International Epizootics)