Tarım ve Orman Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Hayvan Sağlığı ve Karantina Daire Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen "Sığırların Nodüler Ekzantemi Hastalığının (LSD) Kontrolü ve Önlenmesi İçin Teknik Yardım Projesi" kapanış etkinliği, Ankara Grand Mercure Otel'de 24 Haziran 2022 tarihinde düzenlenmiştir. Kapanış etkinliğine Bakan Yardımcımız Dr. Nihat PAKDİL, Merkezi Finans ve İhale Birimi Başkan Vekili Barbaros Murat KÖSE, AB Türkiye Delegasyonu Başkan Yardımcısı Eleftheria PERTZINIDOU, Gıda ve Kontrol Genel Müdürümüz Dr. Durali KOÇAK, Hayvan Sağlığı ve Karantina Daire Başkanımız Bayram SERTKAYA, Türk Veteriner Hekimleri Birliği Merkez Konseyi Başkanı Ali EROĞLU, 81 İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Hayvan Sağlığı şube müdürü, Veteriner Kontrol Enstitü Müdürleri, proje yüklenicisi kurum müdürü Fabiana QUADU katılım sağlamıştır.
Enstitü Müdürümüz Dr. Fahriye SARAÇ, Poxvirus Referans Laboratuvarı Şefi Dr. Serdar UZAR ve Veteriner Hekim Dr. Hakan ENÜL de kapanış toplantısına katılmış ve kendilerine projeye olan katkılarından dolayı proje yüklenicisi kurum tarafından plaket verilmiştir.
AB destekli Sığırların Nodüler Ekzantemi Hastalığının Kontrolü ve Önlenmesi Projesinin hazırlık aşamalarına 2017 yılında başlamış olup, projenin hazırlık aşamalarından başlayan ve 38 ay süren tüm süreçlerde Enstitümüz Poxvirus Referans Laboratuvarı uzman ekibi önemli katkılar sağlamıştır. Proje 3 ayaklı olarak tasarlanmış olup, bunlar;
- Sığırların Nodüler Ekzantemi Hastalığına karşı kullanılacak aşıların 3 yıl boyunca AB tarafından sağlanması: Projenin bu aşaması kapsamında Trakya bölgesindeki bütün büyükbaş hayvanlar homolog SNEH aşısıyla, Anadolu bölgesinde bulunan bütün büyükbaş hayvanlar da 5 koyun dozu koyun çiçek aşısıyla aşılanmışlardır.
- Veteriner Kontrol Enstitülerine Laboratuvar Ekipmanı ve Sinek Tuzaklarının Alınması: Bu aşamada veteriner kontrol enstitülerinde kullanılmak üzere laboratuvar cihazları ve sinek tuzakları alınmıştır. Laboratuvar cihazları Pendik Veteriner Kontrol Enstitüsü Viral Aşılar Üretim Laboratuvarı ve SNEH Referans Teşhis Laboratuvarında cihaz altyapısına ciddi katkı sağlanmış ve diğer enstitülere de cihaz gönderimi sağlanmıştır. Sinek tuzaklarının ise Hayvan Sağlığı ve Karantina Daire Başkanlığımızın koordinasyonu ile SNEH yönünden riskli illere gönderilerek, sineklerden virus tespiti durumuna dayanan erken uyarı sistemi kurmak üzere kullanılması planlanmıştır.
- Sığırların Nodüler Ekzantemi Hastalığının kontrolü ve önlenmesi için teknik yardım sağlanması: Projenin bu aşamasında SNEH hastalığı ile ilgili genel çerçevede farkındalık yaratmak, teknik personellerin yetkinliğini arttırmak ve Türkiye'nin hastalıkla ilgili mücadele programına katkı sağlamak amaçlanmıştır. Bu kapsamda;
- Epidemiyolojik Değerlendirmenin Yapılması ve Türkiye LSD Haritasının Oluşturulması
- Enstitüler arasında LSD Tanı Yöntemlerinin Optimizasyonu
- Işık Tuzaklarının Yerleşim Alanlarının Belirlenmesi
- Aşılama Planının Hazırlanması ve LSD'ye Karşı Aşılama Analizi
- Vektörler Eğitimi ve Işık Tuzaklarının Kurulması
- Aşılama Analizi Eğitimi
- Hayvan Çiftçileri Arasında LSD Farkındalığının Artırılması (Bu kapsamda Elazığ, Trabzon, Adana, Şanlıurfa ve Aydın'da 50'şer katılımcının olduğu farkındalık seminerleri düzenlenmiştir.)
- LSD için Hayvan Sağlığı Stratejisi Raporunun Hazırlanması
- Hastalık Eradikasyonundan Sonrasında LSD Risk Değerlendirmesi
- LSD acil eylem planının hazırlanması
- LSD Simulasyon Tatbikatı
Veteriner Kontrol Enstitü personellerine teknik eğitimler verilmiştir. Bu eğitimlere OIE referans laboratuvarlarından, Avrupa Birliği referans laboratuvarından, Friedrich Loeffler enstitüsünden konu uzmanları, EFSA LSD uzman ekibinden ve çeşitli prestijli kurumlardan eğitimciler katılmışlardır. Düzenlenen 9 adet eğitime toplamda 297 kişi katılım sağlamıştır.
Teknik yardım kapsamında veteriner kontrol enstitü personellerine verilen eğitimler:
No | Eğitim Adı | Tarih |
1 | SNEH Epidemiyolojik Değerlendirme Eğitimi | 18-22 Ekim 2021 |
2 | SNEH' nin Moleküler Tanısı Eğitimi | 22-26 Kasım 2021 |
3 | SNEH Aşısı ve Aşılama Eğitimi | 13-17 Aralık 2021 |
4 | Birinci Nesil Dizileme Eğitim Kursu | 10-14 Ocak 2022 |
5 | SNEH Şüphesi Yönetimi ve Bulaşma Dinamikleri Eğitimi | 21-25 Şubat 2022 |
6 | Yeni Nesil Dizileme Eğitim Kursu | 14-18 Mart 2022 |
7 | SNEH Serolojik Teşhisi Eğitimi | 25-29 Nisan 2022 |
8 | Hücre Aracılı Bağışıklık Sistemi Eğitimi | 23-27 Mayıs 2022 |
9 | Biyo informatik Eğitim | 13-17 Haziran 2022 |
Bu proje ile 3 yıl boyunca SNEH hastalığına karşı mücadelede bütün hayvanlar AB bütçesiyle aşılanmış, enstitülerimizin laboratuvar altyapıları güçlendirilmiş, hastalığa karşı ülkede farkındalık oluşturulmuş, SNEH hastalığının Türkiye için riskleri belirlenmiş ve mücadelede yol haritaları oluşturulmuştur. 2013 yılında ülkemizde ilk defa görülen SNEH hastalığı bu projenin başlamasıyla gerilemiş, 2014 yılında ülkemizde 785 mihrak varken 2021 yılı başlarında sadece bir mihrak rapor edilmiş, 2022 yılında ise hastalığın varlığı ülkemizde tespit edilmemiştir.
Enstitü Müdürlüğü olarak, bu projenin hazırlanması ve uygulanmasında emeği geçen başta değerli Hayvan Sağlığı ve Karantina Daire Başkanımız Sayın Bayram SERTKAYA'ya, Genel Müdürlüğümüz değerli Veteriner Hekimleri Orhan AYLAN, Yılmaz ÇİFTÇİ, Bahadır AKARÇAY, Esra ŞEN, Burak DEVECİ'ye , projenin yürütülmesinde büyük emekler sarf eden Visal KAYACIK'a ve AB Türkiye Delegasyonu politika Uzmanı Nermin KAHRAMAN'a teşekkürlerimizi iletiyoruz.